GÓRA

znajdź na mapie

   Wieś położona przy drodze krajowej nr 12 Jarocin – Leszno, ok. 9 km na zachód od Jarocina, zamieszkiwana przez 828 mieszkańców. Zabudowa wsi rozłożona jest na stoku północnej krawędzi Wysoczyzny Kaliskiej oraz u jej podnóża. Tutaj nad kanałem Obry- między Górą a Panienką - znajduje się najniżej położony punkt gminy Jaraczewo, osiągający 91,2 m n.p.m.

    Góra należy do osad o bardzo długiej historii potwierdzonej przez wykopaliska archeologiczne – z okresu brązu, żelaza i z okresu rzymskiego. W popielicach różnej wielkości znaleziono potłuczone, zwęglone kości wymieszane z ziemią i popiołem, a w przystawkach w kształcie dzbanka – wykonane z brązu - szpilki do włosów, pierścionki, naszyjniki i bransolety. W Górze odkryto również cmentarzysko złożone z 20 grobów skrzynkowych. Z okresu rzymskiego odkryto kurhan, a w nim wiele naczyń i skorup. Ludzie mieszkający na tym terenie do dziś nazywają jedno ze wzgórz ,,Gorki". Większość znalezisk trafiło do Muzeum Archeologicznego w Poznaniu, część jednak - zatrzymana przez właścicieli Fischerów von Mollardów - zaginęła w ostatnich miesiącach II wojny światowej.

    Dawna nazwa miejscowości brzmiała Lasocina Góra. Być może do tej wsi odnosi się darowizna księcia Mieszka III z końca XII wieku dla klasztoru benedyktynów z Kościelnej Wsi. Pierwsza wzmianka w źródłach pisanych dotycząca Góry pochodzi z 1343 roku. Przez pięć kolejnych lat - począwszy od 1343. - wieś należała - prawdopodobnie - do kaliskiego kasztelana z rodu Doliwów – Janusza. Zdaniem Stanisława Kozierowskiego to Zofia Górska wniosła około roku 1510 Górę w ród Awdańców Konarskich. Wieś w kolejnych wiekach była własnością różnych rodów wielkopolskich. Po Konarskich w XVII wieku Góra znalazła się w rękach Dobrzyckich, w XVIII wieku należała do Gajewskich i Święcickich, po których została przejęta przez Szołdrskich. Ci ostatni swój majątek stracili po powstaniu listopadowym na rzecz rządu pruskiego, który sprzedał wieś w 1835 roku Eduardowi von Mollard. Wraz z wygaśnięciem męskiej linii Mollardów - poprzez ożenek - przejęli Górę wraz z majętnością Fischerowie. Za ostatnich właścicieli została ona podzielona miedzy dwóch braci – Ernesta i Edwarda. W rękach Fischerów pozostała Góra do upadku Niemiec w II wojnie światowej. Przed I wojną światową koło wsi powstało lotnisko polowe, z którego piloci wielkopolscy wspierali z powietrza powstanie śląskie.

    W latach 1877 - 1878 berliński architekt Paweł Rötger dla Rudolfa Fischera von Mollarda wzniósł w Górze pałac w stylu renesansu północnego, zwanego również "stylem królowej Anny".

    Tynkowane elewacje uzupełnione zostały dekoracją z żółtych cegieł klinkierowych i niewielkimi szczytami na osi. Pałac ma mansardowy dach. W narożach od strony północnej umieszczone zostały niskie ośmioboczne ryzality kryte dachami cebulastymi. Z boku znajduje się wieża kryta hełmem stożkowatym. Wewnątrz pałacu zachowały się kolumny i kasetony z ciemnoorzechowego drewna oraz duży hol, salon na osi i biblioteka bogato dekorowane boazeriami i polichromiami.

    Po II wojnie światowej w pałacu mieściła się szkoła rolnicza, a od 1952 roku swą siedzibę ma tu Dom Dziecka.

Już w drugiej połowie XVIII wieku założono w Górze park krajobrazowy. Układ dróg w parku jest wieloobwodnicowy. W parku o powierzchni ponad 7 hektarów rośnie wiele pomnikowych drzew, miedzy innymi: 3 dęby o obwodach 355, 388 i 480 cm. Park pozbawiony jest prawie całkowicie roślinności krzewiastej, nie licząc bzu czarnego. Wśród drzew rosnących w parku można znaleźć: miłorząb dwuklapowy, buk zwyczajny, jesion wyniosły, platan klonolistny i modrzew europejski.

    W przekomponowanym w II połowie XIX wieku parku zaplanowano i wykonano trzy stawy. Park posiada ogrodzenie z końca XIX wieku. Z dawnego zespołu dworskiego z pierwszej połowy XIX wieku zachowały się m. in.: oficyna z 1839 roku z piętrowym drewnianym ryzalitem i galerią balkonową. W południowej części parku usytuowany został domek modrzewiowy, będący w czasach dawnej świetności domem ogrodnika. Przy domku urządzone zostały: ogródek skalny i lapidarium z fragmentów rzeźbiarskich m. in. z XVII i XVIII wieku.

    Przy bramie wjazdowej od strony wschodniej stoi barokowa figurka św. Jana Nepomucena. Natomiast od strony zachodniej uwagę przykuwa zespół zabudowań folwarcznych ze spichrzem z 1840 roku oraz jednolita, pochodząca z przełomu XIX i XX wieku gorzelnia.

Przy drodze głównej naprzeciwko folwarku zachowały się cztery czworaki z I połowy XIX wieku, niektóre z szachulcowymi szczytami.

    Obok skrzyżowania Góra - Zalesie stoi dawna oberża, na której widnieją inicjały AD i data 1888.

    Parafia w Górze wzmiankowana jest po raz pierwszy w 1393 roku. Od początku istniejące kościoły, jak i parafia noszą wezwanie Wniebowzięcia NMP. Parafia ta znana była już od 1393 roku, ale niektóre źródła wzmiankują ją na XIII wiek. Jej obszar wyłączono z parafii cerekwickiej. Powstawały tu kolejno drewniane kościoły.

    Obecny kościół, murowany, późnoklasycystyczny wzniesiono w latach 1817 - 1830 z fundacji Wiktora Szołdrowskiego. Jest to budowla jednonawowa na rzucie prostokąta z wieżą w fasadzie zachodniej. Wieża zwieńczona od strony zachodniej neobarokowym hełmem pochodzi z 1928 roku. Ołtarz główny zwieńczony rokokowo. Na uwagę zasługuje również obraz św. Franciszka Ksawerego z 1720 roku.

    W kruchcie kościoła wmurowana została tablica upamiętniająca Powstańców Wielkopolskich z napisem ,,Oddaliśmy ojczyźnie nasze życie, polskiej ziemi krew, narodowi serce, Bogu dusze – powstańcy parafii Góra". Od strony północnej terenu należącego do kościoła znajduje się pomnik 12 parafian poległych w latach 1918- 1920. Wystawiono go w 1924 roku, w 1940 roku został zniszczony przez hitlerowców i odbudowany dopiero w roku 1982.

   Od strony wschodniej wznosi się plebania z 1901 roku.

    Po południowej stronie wsi zachowały się zabudowania nieczynnej cegielni, którą wzmiankować można na II połowę XIX wieku. Tu na szczególną uwagę zasługuje okrągły piec, na którym wznosi się komin na wzmocnionym cokole.

    Również jadąc dalej w kierunku południowym, znajduje się stacja kolejowa, przy której stoi zabytkowy budynek dworca z przełomu XIX/XX. Budynek wykonany został z nietynkowanych cegieł, z wieżą, niskim skrzydłem technicznym i drewnianą werandą dla podróżnych.

    W zamiejscowym oddziale Biblioteki Publicznej Gminy Jaraczewo znajduje się - otwarta w 2010 roku dla zwiedzających – Izba Regionalna. Zgromadzone w niej eksponaty ilustrują życie mieszkańców Ziemi Jaraczewskiej z dawnych czasów.

    W Górze działa też Koło Gospodyń Wiejskich i Ochotnicza Straż Pożarna, która powstała w 1929 roku.