GOLA

znajdź na mapie

   Wieś położona w gminie Jaraczewo, w odległości ok. 3 km od Jaraczewa, przy drodze do Niedźwiad i Książa Wielkopolskiego, licząca 517 mieszkańców. Jest piątą pod względem liczby mieszkańców wsią w gminie.

    Na terenie Goli odkryto znaleziska świadczące o zamieszkaniu tych terenów przez człowieka w epoce kamienia, brązu i żelaza. Pierwsza wzmianka w źródłach pisanych pochodzi z roku 1400, kiedy us talano granice między Golą i Jeżewem. W XVII wieku w Goli znajdował się dworek, gorzelnia, owczarnia, obory, studnia i mielcuch. W XVIII wieku Gola znalazła się w rękach Jaraczewskich, a w czasie zaborów trafiła w ręce niemieckie. W 1848 roku Gola znajdowała się na szlaku dojściowym powstańców z okolic Jarocina, Krotoszyna i Borku do obozu w Książu. Według tradycji jeden z głazów na grobie Floriana Dąbrowskiego w Śremie pochodzi z Goli i został przyciągnięty przez 27 koni. Po I wojnie światowej majątek golski znalazł się w rękach Stanisława Plucińskiego, a następnie aż do 1945 roku - Aleksandra Boruszczaka - generała dowodzącego armią polską w walkach o Wilno i Grodno w 1920 roku.

    We wsi znajduje się dawny pałac typu willowego z drugiej połowy XIX wieku, w którym po wojnie umieszczono junaków ze "Służby Polsce", a następnie organizowano kolonie dla dzieci poznańskich tramwajarzy. Do 1966 roku w pałacu funkcjonowała kilkuoddziałowa szkoła, zastąpiona z czasem szkoła ośmioklasową. Obecnie przeznaczony jest on na szkołę podstawową. We władaniu szkoły jest również ponad czterohektarowy dawny park przypałacowy, założony w stylu naturalistyczno - krajobrazowym. W parku tym w części północno-wschodniej znajdują się dwa małe stawki. Uwagę zwraca też grupa siedmiu jesionów o pierścieniach od 203 do 270 centymetrów.

    W 2003 roku podczas prac wykopaliskowych odkryto w Goli kurhan (kopiec kamienny) sprzed 4 tysięcy lat i cmentarzysko grobów popielicowych sprzed dwóch tysiącleci. Naukowcom w czasie prac udało się dotrzeć do wnętrza kurhanu - komory, która została zrabowana albo przygotowana na grób. Znalezione wewnątrz pięknie zdobione naczynia stanowiły ślad po jego budowie lub stypie pogrzebowej. Na cmentarzysku natomiast w męskich grobach znaleziono świetnie zachowane miecze, groty, brzytwy i nożyce, a w kobiecych bransolety, naramienniki, szpile do spinania włosów i tkackie ciężarki. Wszystkie znalezione przedmioty zostały sfotografowane i opisane.