PANIENKA

znajdź na mapie

   Wieś położona w gminie Jaraczewo, przy drodze z Góry do Chwałkowa Kościelnego, licząca 349 mieszkańców. Znajduje się na zachodnim krańcu pagórków Ozu Mieszkowskiego. Dalej na zachód rozciąga się pagór Panienki. Jest to kilka wzniesień mających łącznie ok. 3,0 x 1,0 km, 107 m n.p.m., wysokość względna 15 m.

    Pierwsze wzmianki pisane o wsi Panienka pochodzą z 1390 roku. Wieś dawniej nosiła nazwę Paniątka. W końcu XIV wieku należała do Gorazdowskich herbu Zaremba. We wspomnianej wzmiance odnotowano tutejszą parafię. Z 1683 roku pochodzą informacje o istniejącej tu szkole i szpitalu. Od 1934 roku kierownikiem tutejszej szkoły był Konrad Śmigielski, aktywista, znany działacz harcerski. Przed Panienką pracował w szkole w Strzyżewku. W 1939 roku zmobilizowany do wojska, poległ w bitwie pod Bzurą.

    W końcu XIV wieku wybudowana została w Panience świątynia. Pierwszy kościół uległ spaleniu w 1660 roku, kolejny zbudowany został w 1685 roku, dzięki staraniom Stanisława Gostkowskiego. Obecny kościół pod wezwaniem Imienia Jezus powstał w 1787 roku z fundacji Izabeli z Mycielińskich Gajewskiej - kasztelanowej nakielskiej. Stoi on w miejscu poprzednich dwóch kościołów drewnianych, z XIV wieku i z roku 1685. Jest to świątynia jednonawowa z węższym i niższym prezbiterium zamkniętym wielobocznie. Na belce tęczowej napis odnoszący się do budowy kościoła i barokowy krucyfiks. Dachy dwuspadowe, kryte gontem, z wieżyczką na sygnaturkę. W wyposażeniu wnętrza kilka ciekawych obrazów: Matka Boża z Dzieciątkiem z drugiej połowy XVI wieku, Chrzest Chrystusa z wieku XVII oraz XVIII-wieczny św. Wojciech. Pod chórem umieszczono ludowe rzeźby Chrystusa Frasobliwego i św. Rozalii. W latach 1934- 39 proboszczem w Panience był ks. Bolesław Jordan, urodzony w Grudziądzu. Aresztowany i więziony przez hitlerowców, zginął podczas ewakuacji obozu w Żabikowie do Sachsenhausen.

    Z początku XIX wieku pochodzi klasycystyczna plebania. Na osi znajduje się wejście ujęte w dwie półkolumny zwieńczone trójkątnym szczytem. Niedaleko kościoła, w kapliczce znajduje się rzeźba św. Wawrzyńca z II połowy XIX wieku.

    Na cmentarzu parafialnym, położonym na grzbiecie pagórka - 107 m n.p.m., mieści się grób Walentego Zielińskiego (1785 - 1865), żołnierza napoleońskiego. Po środku cmentarza pochowany został urodzony w Panience ks. prof. Marian Banaszak, kanonik kapituły metropolitalnej w Poznaniu, dyrektor Archiwum Arcydiecezjalnego, wykładowca seminarium duchownego i Papieskiego Wydziału Teologicznego. Wydał m.in. wielotomową historię kościoła.

    U podnóża pagórka istniała kopalnia piasku budowlanego, obecnie zalana wodą. To właśnie tu na wykorzystanie czekają złoża wapna odkryte na początku lat osiemdziesiątych ubiegłego wieku.

    W 1935 roku z inicjatywy Towarzystwa Popierania Budowy Publicznych Szkół Powszechnych zbudowana została Szkoła Podstawowa.

    W zachowanym 2-hektarowym parku znajduje się dworek z początku XX wieku. Obiekt ten w latach 1936-39 był własnością prof. Tadeusza Konopińkiego, specjalisty z zakresu hodowli zwierząt, a w latach 1957- 62 dyrektora Zootechniki w Krakowie, jak również profesora Wyższej Szkoły Rolniczej we Wrocławiu. Dworek był miejscem pracy pisarki Joanny Konopińkiej - Reinhard.