NOSKÓW

znajdź na mapie

   Wieś położona w gminie Jaraczewo, 8 km na północny - zachód od Jarocina, przy drodze do Pogorzeli, w zachodniej części Wysoczyzny Kaliskiej. Przez wieś przepływa kanał Obry. Liczy ona 972 mieszkańców. Wieś ma układ zabudowy w formie wielodrożnicy. Śladem dawnej funkcji targowej może być rozszerzające się w niewielki plac skrzyżowanie w południowej części wsi.

    Dziś Nosków jest jedną z większych wsi gminy Jaraczewo, znaną przede wszystkim dzięki działającemu tu od 1984 roku zespołowi folklorystycznemu " Noskowiacy", który w 2009 roku obchodził jubileusz 25 –lecia swojego istnienia. Pierwotny skład zespołu stanowiło sześć par małżeńskich, a pierwszą prowadzącą była Bronisława Bazelak. Już w kolejnym roku powstał zespół dziecięcy, a śpiew powierzono chórkowi. W swoim repertuarze „ Noskowiacy" mieli tańce, przyśpiewki, skecze i prezentowali je podczas dożynek, w Dniu Kobiet, w czasie spotkań opłatkowych czy uroczystości strażackich. Patronat nad zespołem objął z czasem Gminny Ośrodek Kultury w Jaraczewie, który podczas coraz częstszych wyjazdów odpowiedzialny był za kwestie organizacyjne. Kolejne lata to sukcesy grupy podczas przeglądów zespołów folklorystycznych, wśród tych znaczących II nagroda w kategorii zespół pieśni i tańca na II Krajowym Przeglądzie Zespołów Artystycznych Estrada Folkloru. W 1997 roku Bronisława Bazelak ze względu na stan zdrowia rozstaje się z zespołem, a opiekę nad nim sprawuje do dziś pani Krystyna Andrzejewska.

    Teren Noskowa zamieszkały był już w okresie neolitu, z tego okresu pochodzą znalezione tu skorupy neolityczne i drobne narzędzia krzemienne, jednak wieś po raz pierwszy wzmiankowana jest w dokumencie z roku 1377 i dotyczy Johannesa de Nossowo. Następna z roku 1392 wymienia jako głównych właścicieli Zarembów. Nazwa miejscowości pochodzi od nazwiska Nosek. Nosków był bowiem gniazdem rodziny Noskowskich herbu Zaremba. W wieku XV i XVI obok Noskowskich właścicielami części Noskowa byli m.in. Marcin Górski alias Małołęski (1497), Maciej Jastrzębski alias Łowęcki (1497) oraz później jego synowie: Paweł Kembłowski (1507,1510), Maciej Goliński (1510) i inni. W 1434 roku z fundacji braci Jakuba Nosowskiego i Krzysztofa z Wławy Wławskiego został erygowany w Noskowie kościół. Zapoczątkowało to długotrwałe pretensje Potarzycy do zwierzchnictwa nad kościołem w Noskowie. Co do parafialnego charakteru kościoła w Noskowie nie ma wątpliwości – uzyskał on go dopiero od 1614 roku, gdy to po długim wakacie w okresie reformacji (kiedy to kościół przejęli prawdopodobnie innowiercy) powołano na stanowisko plebana kościoła parafialnego w Noskowie księdza Urbana.

    W źródłach z roku 1510 Nosków nazywany był miastem (właścicielką miasta pani Dorota), lecz już w roku 1533 znów uważany był za wieś. Po Noskowskich właścicielami Noskowa byli Dobrzyccy, Gajewscy i Święciccy. Po Święcickich przeszedł Nosków wraz z całym majątkiem górskim w ręce Szołdrskich, po których dobra przejął rząd pruski. W roku 1835 od rządu pruskiego całą majętność kupili Mollardowie, a po wymarciu ich męskiej linii przez ożenek przejęli Fischerowie. Około roku 1884 Nosków dzielił się na wieś oraz dwa folwarki. W okresie międzywojennym Nosków, Brzostów, Parzęczew i Górskie Chuby należały do Edwarda Fischera von Mollarda, a Góra, Panienka, Łobez i Zalesie do jego brata Ernesta.

    Warto zobaczyć tu jeden z nielicznych już kościołów drewnianych. Parafia nosząca wezwanie Św. Trójcy wzmiankowana jest od 1434 roku. Wówczas to wystawiono pierwszy drewniany kościół, który przetrwał do połowy XVII wieku. Parafia noskowska została jednak założona przed 1428 roku z fundacji braci Jakuba Noskowskiego i Krzysztofa Wławskiego, a jej obszar wyłączono z parafii potarzyckiej. W 1510 roku doszło tu do nieudanej próby lokacji miasta.

    Kościół wzniesiony został w 1749 roku z fundacji Józefa Dobrzyckiego, przebudowany w latach 1927-1928 roku wg projektu Stefana Cybichowskiego. Świątynia stoi prawdopodobnie na grodzisku.

    We wnętrzu świątyni znajduje się polichromia Wiktora Gosienieckiego z 1928 roku. Na belce tęczowej podziwiać można krucyfiks i rzeźby Matki Bożej i św. Jana, gotyckie z około 1420 roku. Ołtarz główny zdobiony jest rzeźbami św. Barbary i św. Marii Magdaleny z połowy XVII wieku. Z pierwszej połowy wieku XVII pochodzi chrzcielnica, ambona jest natomiast czysto rokokowa. Kościół został odrestaurowany w latach 2002- 2003. W sąsiedztwie kościoła znajduje się drewniana dzwonnica z XVIII w. z trzema dzwonami. Przed kościołem stoi wzniesiony w 1999 roku drewniany krzyż. Przy kościele znajduje się plebania z 1842 r. i dom parafialny zbudowany w latach międzywojennych. Cmentarz parafialny otoczony kamiennym murem znajduje się natomiast wśród pól przy drodze do Parzęczewa.

    Na ulicy Koźmińskiej, na szosie Jarocin - Pogorzela znajduje się żelbetowy most z 1890 roku.

    Jest tutaj także jedna ze starszych szkół w gminie, wybudowana w latach 1898 – 1900. W 2002 roku w części budynku tutejszej szkoły podstawowej powstał Powiatowy Ośrodek Wsparcia.

    Z kolei przy wjeździe do wioski od strony Cerekwicy mieści się boisko LZS Zawisza Nosków. Obiekt został w 2010 roku rozbudowany i ogrodzony. Przy drodze do Ruska mieści się natomiast budynek sali wiejskiej, będący też siedzibą miejscowej OSP (powstałej w 1928 r.). Młodzież zrzeszona w straży tworzy Młodzieżowa Drużynę Pożarniczą.

    W Noskowie działa też Koło Gospodyń Wiejskich i Stowarzyszenie Kulturalno – Oświatowe na Rzecz Rozwoju Wsi Nosków „Noskowiacy" (powstałe w 2008 roku)

    Oficjalna strona internetowa Wsi Nosków www.parafia.noskow.pl